Każdy adept nauk biologicznych doskonale wie, że wysoka czystość podczas wszelkich zabiegów medycznych jest absolutnie kluczowa. Zaniedbywana w dawnej medycynie, po odkryciach lekarzy XIX-wiecznych i poznaniu etiologii chorób stała się surowo przestrzeganym obowiązkiem. Wymogiem dla lekarzy nie jest po prostu mycie, lecz dezynfekcja (odkażanie) i sterylizacja (wyjaławianie) w celu usunięcia mikroorganizmów. W praktyce gabinetów dentystycznych współcześnie najczęściej do sterylizacji narzędzi służy autoklaw stomatologiczny.
Na czym polega sterylizacja narzędzi stomatologicznych?
Sterylizacja jest bardziej restrykcyjna niż dezynfekcja, gdyż niszczy zarówno „normalne” formy drobnoustrojów (wegetatywne), jak i ich przetrwalniki. Pozbywa się również wszystkich wirusów. W gabinetach standardowo służy do tego autoklaw stomatologiczny, który używa gorącej pary wodnej pod zwiększonym ciśnieniem. Ta metoda uznawana jest za bardzo skuteczną, a przy tym niedrogą.
Z wyglądu autoklaw to stalowa, ciężka szafka nieco większa od mikrofalówki. Wewnętrzna komora jest znacznie mniejsza, ponieważ konstrukcja musi być całkowicie odporna na wysokie ciśnienie. W środku ma szufladki, na których kładzie się przedmioty do wyjaławiania. Zasada działania jest prosta: woda destylowana jest ogrzewana do odparowania i podawana do komory, gdzie ciśnienie podniesiono do 2 atmosfer. Takie warunki utrzymywane są przez wyznaczony standardami czas, aby wszelkie ślady mikroorganizmów zostały wyniszczone.
Kilka technicznych aspektów pracy autoklawów
Szczegółowa procedura sterylizacji jest znacznie bardziej skomplikowana. Rozpoczyna ją umycie oraz dezynfekcja narzędzi stomatologicznych. Następnie wszystkie przedmioty są pakowane do specjalnych torebek lub rękawów i rozkładane na szufladach w komorze autoklawu. Po zabezpieczeniu drzwiczek włącza się automatyczny proces sterylizacji. Torebki utrzymują sterylność narzędzi po wyjęciu z urządzenia. Otwiera się je tuż przed następnym użyciem.
Wstępne odpowietrzenie komory zwiększa dokładność wyjałowienia. Dzięki niemu para może dokładniej spenetrować materiały wgłębione lub porowate. Odpowietrzenie zapewniają autoklawy próżniowe. Efektywność sterylizacji jest sprawdzana za pomocą jednorazowych testów chemicznych lub biologicznych. Pierwsze sprawdzają, czy odpowiednio gorąca para dociera w trudno dostępne zakamarki. Drugie potwierdzają, że znany materiał biologiczny faktycznie został wyjałowiony.
Sterylizacja w medycynie to kwestia ochrony zdrowia pacjentów. Nic dziwnego zatem, że procedury są wymagające, a urządzenia zaawansowane. Właśnie dzięki nim odwiedzając gabinet stomatologiczny, możemy czuć się bezpiecznie.
