Kto z nas wyobraża sobie dzień bez wypicia filiżanki ulubionej kawy? Podczas jednej z wyczekiwanych chwil w ciągu dnia, odrywamy się od codziennych obowiązków oraz delektujemy się smakiem i aromatem ulubionego naparu. Kawa nie tylko stawia nas na nogi, ale jest również nieodłącznym elementem spotkań towarzyskich. Czy zastanawialiśmy się jaki kawa może mieć wpływ na nasze zdrowie? Czy jej picie szkodzi, a może pomaga? Na te pytanie spróbujemy sobie odpowiedzieć.
Kilka słów o kawie
Kawa jest obok wody najpopularniejszym napojem na świecie. Co roku wypijanych jest ponad 450 miliardów filiżanek. To więcej niż herbaty. Kawa pochodzi z Etiopii, a w Europie pojawiła się około XVI wieku. Jest to jedna z najbardziej popularnych używek na ziemi i główne źródło kofeiny. Pochodzi od słowa arabskiego „kahwe” lub tureckiego „kakve”. Arabowie znali ją od średniowiecza. Z kolei pierwszą kawiarnię europejską otwarto prawdopodobnie w 1671 roku w Paryżu. Na świecie uprawia się dwa gatunki kawy: bardziej pożądaną arabikę oraz robustę. Kawa uprawiana jest w Afryce, Ameryce Południowej i Azji.
Kawa, czym jest?
Kawa jest to napój z palonych, a potem mielonych ziaren kawowca. Kawa zawiera:
- związki polifenolowe – około 8%, głównie kwas chlorogenowy, chinowy i kawowy (działają słabiej niż te zawarte w zielonej herbacie),
- sole mineralne, głównie potasu i magnezu,
- witaminę PP (niacynę),
- rozpuszczalny błonnik,
- kofeinę (alkaloid).
Zalety kawy
- Działa pobudzająco, pomaga usunąć oznaki senności (choć u niewielkiego odsetka ludzi na świecie kawa nawet w niewielkich ilościach działa odwrotnie – usypia zamiast ożywiać). Ponadto kawa dotlenia mózg, poprawia koncentrację i pamięć krótkotrwałą.
- Naukowcy z uniwersytetu w Birmingham odkryli, że kawa może zapobiegać zanikom pamięci u osób starszych, ponieważ zawarta w niej kofeina zmienia elektryczną aktywność komórek mózgowych wzmacniając fale gamma odpowiedzialne za procesy uczenia się i zapamiętywania.
- Najważniejszą substancją odpowiedzialną za działanie kawy jest kofeina, która pobudza działanie kory mózgowej oraz całego centralnego układu nerwowego. Kofeina zmniejsza uczucie zmęczenia, wywołuje obniżenie napięcia mięśni gładkich, powodując odprężenie i lepsze samopoczucie.
Inne korzyści:
- Ryzyko zachorowań na kamicę żółciową jest niższe o 40% w przypadku mężczyzn pijących 1-2 filiżanek kawy dziennie,
- Kawa wpływa korzystnie na układ trawienia i krążenia,
- Aromat i działanie kawy wyostrzają zmysły,
- Polecana jest osobom, które cierpią na niskie ciśnienie tętnicze,
- Zmniejsza ryzyko raka jelita grubego, wątroby i pęcherza moczowego,
- Kawa ma działanie moczopędnie, dzięki czemu szkodliwe substancje są szybciej wydalane z moczem,
- Chroni przed chorobą Parkinsona. Kawa stymuluje naczynia krwionośne w mózgu, dzięki czemu do komórek nerwowych dociera więcej tlenu i substancji odżywczych,
- Spożywanie kawy może wpłynąć na obniżenie ryzyka rozwoju choroby Alzheimera,
- Zapobiega astmie, tłumiąc wydzielanie histaminy odpowiedzialnej za alergię.
- Kofeina wpływa też pozytywnie na nasze oskrzela, zwiększając ich światło i ułatwiając oddychanie. Polecana jest więc przy napadach duszności przy astmie oskrzelowej,
- Zmniejsza ryzyko cukrzycy typu II. Badania naukowe wykazały, że przeciwutleniacze zawarte w kawie wpływają korzystnie na metabolizm cukru w organizmie,
- Wypicie kawy przed wysiłkiem fizycznym zmniejsza ból mięśni do 50%,
- Kawa zwiększa skuteczność środków przeciwbólowych. Można więc wraz z kawą przyjąć mniejszą ich dawkę, a efekt będzie taki sam.
Zalet jeśli chodzi o spożywanie kawy jest zatem wiele. Pamiętamy jednak o umiarze, ponieważ nadmiar kofeiny jest szkodliwy.
Wady kawy
Jeśli zbyt często sięgamy po kawę, musimy wiedzieć o jej szkodliwym działaniu:
- Kofeina zawarta w kawie wypłukuje z organizmu magnez i wapń,
- Kawa wpływa niekorzystnie na wchłanianie żelaza, potasu i cynku z przewodu pokarmowego,
- Kawa może wpływać na obniżanie nastroju,
- Spożywanie nadmiernej ilości kawy (powyżej trzech filiżanek dziennie) może powodować roztrzęsienie i nerwowość. Ponadto może mieć wpływ na obniżenie ogólnej kondycji oraz niekorzystny na układ krążenia,
- Kawa może powodować niestrawność, drażnić błony śluzowe żołądka i jelit,
- Kawa utrudnia zasypianie, dlatego nie należy jej pić 2-3 godziny przed pójściem spać,
- Kofeina jest alkaloidem i uzależnia. Przy dużym spożyciu organizm przestaje być wrażliwy na jej działanie,
- Kawa ze względu na działanie moczopędne sprzyja odwodnieniu,
- Nieznacznie zmniejsza płodność zarówno u kobiet jak i u mężczyzn,
- Nie jest zalecana dla kobiet ciężarnych oraz karmiących piersią. Są jednak doniesienia o jej korzystnym wpływie w czasie ciąży, dlatego dopuszczalna jest jedna słaba kawa dziennie.
